stap 01 indicatoren
Door middel van onderzoek en co-evaluatie zijn zes belangrijke stedelijke problemen opgesteld. Deze problemen worden hieronder gepresenteerd als indicatoren die zullen helpen bij het vinden van stedelijke, semi-stedelijke of landelijke gebieden waar bomen nodig zijn in gemeenten. De indicatoren kunnen worden geprioriteerd op basis van uw stedelijk profiel. Je zou kunnen zeggen dat hoe stedelijker je stad is, hoe belangrijker hittestress en waterretentie zijn, en hoe landelijker je stad is, hoe belangrijker biodiversiteit is. Deze informatie kan worden gebruikt in de volgende stappen, waarbij prioritering van de indicatoren een grote rol speelt.​
​
INDICATOREN
In de onderstaande lijst worden de indicatoren nader toegelicht en wordt beschreven waarom ze belangrijke problemen zijn in steden.
GEBREK AAN BIODIVERSITEIT
Ongeveer 14% van de flora en fauna op de Europese Rode Lijst van soorten is aanwezig in Nederland, met hoge percentages bedreigde zoogdieren, amfibieën en ongewervelde dieren. Door de huidige stedelijke ontwikkeling worden inheemse soorten uit steden verdreven, wat heeft geleid tot een tekort aan ecosystemen die worden geleverd door biota's, zoals stedelijke koeling en bestuiving.
STEDELIJK HITTE EILAND EFFECT
Grote hoeveelheden aan verhardde oppervlakten in steden leidt tot verhoogde stadstemperaturen in vergelijking tot het platteland. Deze temperatuurstijging, ook wel bekend als het Stedelijk Hitte Eiland-effect, kan grote gevolgen hebben voor burgers door een verhoogde vraag naar energie, luchtvervuiling, hittegerelateerde ziekten en sterfte en waterkwaliteit.
CONCENTRATIES VERONTREINIGENDE STOFFEN
De hoeveelheid wilde dieren in Nederlandse is de afgelopen 30 jaar gehalveerd, grotendeels als gevolg van stikstofvervuiling. Fijn stoffen worden als de meest problematisch beschouwd, omdat ze serieuze gevolgen hebben voor de menselijke gezondheid in vergelijking met andere stoffen.
CO2 PRODUCTIE
Steden zijn verantwoordelijk voor meer dan 80% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. De Nederlandse CO2 uitstoot neemt jaarlijks met meer dan 2% toe door transport, ontbossing en bevolkingsgroei. Deze toename draagt bij aan het broeikaseffect, dat wereldwijd grotere effecten heeft op weerpatronen, zeespiegels, voedsel- en watervoorraden.
REGENWATER OVERSTROMINGEN
De hoeveelheid neerslag in Nederland is de afgelopen eeuw met ruim 20% toegenomen. Met stortbuien die grotendeels uit zware, korte uitbarstingen bestaan die oude rioleringssystemen in steden als Amsterdam belasten. Dit veroorzaakt kleinschalige overstromingen wat grote gevolgen heeft voor stedelijke infrastructuren.
BURGER WELZIJN
Omgevingsfactoren en stedenbouw hebben een groter effect op burgers dan op het eerste gezicht lijkt, waarbij stadsbewoners 40% meer risico lopen op depressies dan mensen die op het platteland wonen. Wijken met een aanzienlijk gebrek aan groen hebben over het algemeen meer criminaliteit en een gebrek aan sociale cohesie in vergelijking met meer groene delen van de stad.
VOORDELEN
Bomen hebben grote voordelen voor stedelijke gebieden en hun omgeving. Hier onder worden de sociaal-ecologische van bomen in steden weergegeven in overeenstemming met de zes stedelijke uitdagingen die hierboven zijn aangegeven.
HUBS VOOR BIODIVERSITEIT
Bomen zijn bronnen van voedsel, beschutting en leefgebied voor zowel flora als fauna. Het verhogen van de boomvegetatie met 20% kan zorgen voor een 75% hogere bezetting van vleermuizen, vogels en kevers in steden. Het planten van bomen kan daarom voor zowel ecologisch belangrijke fauna als cultureel rijke soorten zorgen. Eiken worden beschouwd als een van de belangrijkste soorten vanwege het aantrekken van 284 organismen.
VERKOELEND EFFECT
Bomen verminderen hittestress dankzij het leveren van schaduw en verdamping. Als ze op de juiste manier in stedelijke gebieden worden geplaatst, kunnen bomen tussen 2 en 8 °C koelen; het equivalent van 10 airconditioners. Dit kan op zijn beurt het energieverbruik in steden verminderen en een positief effect hebben op burgers.
OPNEMEN VERONTREINIGENDE STOFFEN
Bomen verbeteren de luchtkwaliteit door fijn stoffen op te vangen en te filteren, en door stoffen zoals koolmonoxide, ozon en gevaarlijke oxiden te absorberen. Door deze manier van luchtzuivering zouden gezondheidsklachten kunnen worden voorkomen door het planten van bomen en struiken die bijzonder goed zijn in het opvangen van schadelijke stoffen.
OPNAMEN VAN CO2
Gemiddeld kan een volwassen plataan door fotosynthese tot 150 kg CO2 per jaar opnemen. Dit proces van koolstofontrekking uit de atmosfeer, maakt bomen en struiken fundamenteel bij het tegengaan van klimaatverandering en toenemende emissies in steden.
REGENWATER RETENTIE
Bomen kunnen waterstromen reguleren en waterkwaliteit verbeteren in steden door regen op te vangen, op te slaan en vervolgens door verdamping in de lucht af te staan. Door op deze manier water op te vangen, kunnen stedelijke overstromingen worden voorkomen. Daarnaast kan dankzij de wortels en op de grond gevallen bladeren van bomen water in de bodem infiltreren, waardoor de grond tijdens de drogere maanden vochtig blijft.
BURGER WELZIJN
Onderzoek heeft aangetoond dat wonen aangrenzend aan of met directe toegang tot groen in stedelijke gebieden het mentale, culturele en fysieke welzijn kan vergroten. Dit idee van biofilie - dat mensen een sterke psychologische band hebben met de natuur en levende wezens - bevordert sociale verbindingen, verhoogt de fysieke activiteit en vermindert agressie en geweld.